Vladimir Putini duhet ta ketë ditur përpara se përgjigja t’i dorëzohej me shkrim Ministrisë së Jashtme ruse nga ambasadori amerikan John Sullivan se si do t’i përgjigjeshin ultimatumit të tij të dhjetorit SHBA-ja dhe NATO-ja, ultimatum që u kërkonte të ndalonin të gjithë aktivitetin ushtarak në Evropën Lindore dhe Azinë Qendrore.
Natyrisht, që do të ishte një ‘jo’ për veton ruse: ‘jo’ për veton ruse për zgjerimin e NATO-s, ‘jo’ për tërheqjen e forcave aleate nga vendet anëtare të Evropës Qendrore dhe Shteteve Baltike, por “po” për negociatat për kontrollin e armëve dhe masat e ndërtimit të besimit. Kjo është ajo që amerikanët i thonin vazhdimisht atij dhe ministrit të tij të Jashtëm, Sergej Lavrov, në javët pasi Putini kërkoi ‘garanci sigurie’ të shkruara nga aleanca.
Kërkesa specifike e Kremlinit për një përgjigje me shkrim ndaj ultimatumit të tij drejtuar Shteteve të Bashkuara dhe NATO-s ishte një përpjekje për të blerë kohë dhe për ta përdorur atë për të nxitur më tej pykën midis Uashingtonit dhe aleatëve të tij evropianë, për të grumbulluar më shumë trupa në kufijtë e Ukrainës dhe për të mbajtur vëmendjen e botës te Moska si një lojtar i domosdoshëm në skenën botërore.
Megjithatë, Putini përballet me një administratë gjithnjë e më luftarake të SHBA, e cila duket se po ushtron gjithnjë e më shumë ndikim mbi aleatët e saj evropianë. Në një akt të papritur të përshkallëzimit diplomatik, Uashingtoni dëboi më shumë se dy duzina diplomatë rusë të mërkurën.
Si do t’u përgjigjet Kremlini SHBA dhe NATO-s?
Një tregues i parë mund të jetë fati i rezervuar për tekstin e përgjigjes amerikane. Sekretari i Shtetit Anthony Blinken tha se përgjigjja nuk do të bëhet publike për të lënë hapësirë për diplomaci. Së shpejti mund të shohim mesazhe të SHBA dhe NATO-s, tërësisht ose pjesërisht, të “rrjedhura” në mediat shtetërore ruse ose në zëra nominalisht privatë oligarkikë si në gazetat Kommersant dhe Izvestia. Lavrov tashmë ka lënë të kuptohet se një mundësi e tillë ekziston. Do të ishte një shuplakë e qëllimshme për amerikanët dhe një paralajmërim që Putini është gati të veprojë në vend që të flasë.
Kremlini nuk ka aq shumë opsione. Një pushtim i plotë është i mundur në parim, por Moskës do t’i kushtonte shumë më tepër sesa faza e parë e luftës në 2014-2015. Rezistenca e Ukrainës do të ishte shumë më e ashpër dhe profesioniste se tetë vjet më parë, dhe sanksionet ndërkombëtare do të ishin shumë më të dhimbshme. Gazsjellësi Nord Stream 2 do të ishte i vdekur. Jo më pak e rëndësishme është se një luftë e gjithanshme do të heshtte edhe më aktivët mes atyre, veçanërisht në Bashkimin Evropian, të cilët po përpiqen të “kuptojnë Rusinë”. Për më tepër, ai do të izolonte ndërkombëtarisht regjimin e Putinit dhe personin e tij shumë më fort se më parë. Për një kohë të gjatë nuk do të kishte më ftesa për samite.
Por burri i fortë i Rusisë nuk mund të thotë thjesht: “Më falni, gabova!” – pastaj të tërheqë trupat e tij nga kufijtë e Ukrainës dhe të angazhohet me Shtetet e Bashkuara në agjendën tradicionale të çarmatimit, plus ndryshimet klimatike dhe programin bërthamor të Iranit.
Putini atëherë do të duket i dobët dhe i çorientuar, gjë që ai e urren më shumë se çdo gjë. Si komandant i përgjithshëm, ti nuk dërgon qindra mijëra trupa në shtëpi dy herë në vit për disa telefonata me Uashingtonin.
“Shpëtoni rusët”
Duket se Kremlini po shqyrton përkohësisht një skenar në të cilin do të përdorte një pretekst të sajuar për të “marrë nën mbrojtjen ruse” të ashtuquajturat Republika Popullore të Donetskut dhe Luhanskit (DNR dhe LNR) pa i njohur ato zyrtarisht. Këto entitete kukull në Ukrainën lindore u krijuan nga Moska në vitin 2014, të mbështetura nga ushtria ruse dhe u përdorën për të ushtruar presion mbi Kievin. Ky do të ishte një legalizim faktik i pranisë ushtarake ruse atje, por jo në mënyrë strikte një pushtim i ri. Kremlini atëherë mund të shpresonte se radhët e mbyllura të Perëndimit do të shpërbëheshin dhe se Parisi dhe Berlini do të ofronin ndërmjetësimin e tyre. Kjo mund të hapë mundësinë e presionit ndaj qeverisë ukrainase për të bërë më shumë lëshime dhe për të rishkruar marrëveshjet e Minskut në favor të Moskës.
Regjimi i Putinit ka nisur tashmë një fushatë propagandistike për të përgatitur opinionin publik rus dhe ndërkombëtar për një zhvillim të tillë. Parlamenti i Kremlinit, Duma e Shtetit, tashmë po bën thirrje për dërgesa armësh në Donetsk dhe Luhansk. Deputetët thonë gjithashtu se kanë filluar punën për një projekt-traktat që njeh LNR dhe DNR.
“Shpëtoni rusët e Donbasit!” bërtasin panelistët në emisionet televizive shtetërore. Por momenti për një veprim të tillë mund të ketë humbur. Është e vështirë të besohet që, edhe në Berlin dhe Paris, një ndërhyrje e tillë të mos gjykohej ndryshe veçse si një përshkallëzim. Ukraina ka shumë të ngjarë të refuzojë të negociojë me Moskën edhe nëse disa evropianë e shtyjnë për këtë. Edhe vetëm kjo do ta vendoste Moskën në një pozitë të vështirë për t’u sanksionuar për asnjë përfitim të prekshëm. Pra, ndoshta të gjitha thirrjet për të “shpëtuar Donbasin” janë një marifet për të treguar se Putin “u reziston kokave të nxehta” në Moskë dhe në fakt është “një njeri i paqes”.
Nuk ka gjasa që Putini të bëjë gjë përpara ceremonisë së hapjes së Lojërave Olimpike në Pekin më 4 shkurt. Dhe, nëse siç u diskutua paraprakisht, do të kishte një takim me kancelarin e ri gjerman, Olaf Scholz, atëherë kjo do t’i blinte Kremlinit edhe më shumë. Administrata e Biden-it është e qartë se synon të vazhdojë presionin ndaj Rusisë. Putini mund të vendosë disa raketa shtesë në rajonin rus të Kaliningradit të Detit Baltik, të “pezullojë” në mënyrë të njëanshme Aktin Themelues NATO-Rusi të vitit 1997 dhe të kthehet në diskutimin e traktatit të ri START – diçka që SHBA ishte gati të bënte që nga dita e parë e ardhjes së presidentit Biden në detyrë.
