22 qershor 1986, Kupa e Botës, Meksikë. Në stadiumin Azteca, përpara 114 000 spektatorëve dhe miliona shikuesve televizivë në të gjithë botën, Diego Armando Maradona shkroi përgjithmonë emrin e tij në historinë e futbollit me një moment që do të përçante, adhuronte dhe do të diskutohej edhe 39 vjet më vonë me të famshmen “Dora e Zotit”.
Në çerekfinalen midis Argjentinës dhe Anglisë, në një ndeshje me ngarkesë të madhe politike dhe emocionale për shkak të Luftës së Ishujve Falkland disa vite më parë, rezultati ishte 0-0. Mesfushori anglez Steve Hodge largoi topin ngathët, topi ngrihet lart dhe shkon drejt portierit Peter Shilton.
Maradona, megjithëse 20 centimetra më i shkurtër, kërcen lart, bën sikur e godet topin me kokë, por në fund e shtyn atë në rrjetë me dorën e majtë. Gjyqtari tunizian Ali Ben Nasser akordoi golin, pasi as ai dhe as asistenti i tij nuk e vunë re përdorimin e dorës.
Maradona, duke kthyer kokën drejt gjyqtarit, festoi fillimisht i përmbajtur. Kur pa se goli ishte akorduar, shpërtheu në festime të çmendura. Fotografia e meksikanit Alejandro Ojeda, i cili përjetësoi momentin, u bë ikonike.
Linja që u bë legjendë
Pas ndeshjes, kur u pyet nëse e kishte përdorur dorën, Maradona u përgjigj me një ton çarmatosës dhe enigmatik: “Ishte pak me kokën e Maradonës dhe pak me dorën e Zotit”. Kjo frazë do ta shoqëronte përgjithmonë golin, duke u bërë një titull, një simbol dhe një pikë referimi për vetë futbollin.
Vite më vonë, në 2005-ën, në një emision televiziv në Argjentinë, ai pranoi publikisht se e kishte përdorur dorën dhe se e konsideronte golin si “hakmarrje simbolike” për Luftën e Ishujve Falkland, 4 vjet më parë.
Argjentina ishte favorite. Ata e mbyllën të parët në grupin e parë, duke mposhtur Korenë e Jugut dhe Bullgarinë dhe duke barazuar vetëm me Italinë. Në raundin e dytë, ata mposhtën ngushtë Uruguain fqinj 1-0. Anglia nuk ishte bindëse. Ata humbën fillimisht ndaj Portugalisë dhe më pas barazuan me Marokun, por më pas mposhtën Poloninë dhe Paraguain 3-0. Këto ekipe patën short shumë të keq dhe do të luanin kundër Belgjikës ose Spanjës në gjysmëfinale.
Nga ana tjetër, katërshja e Brazilit, Francës, Gjermanisë Perëndimore dhe Meksikës (Meksika po luante në shtëpi) ishin ekipet më kërcënuese. Kjo ndeshje po zhvillohej vetëm 4 vjet pas Luftës së Ishujve Falkland, një luftë 74-ditore midis Argjentinës dhe Anglisë për territoret në fjalë. Kjo histori i dha një perspektivë tjetër çerekfinales midis dy vendeve, megjithëse argjentinasit e panë më ngrohtësisht.
“Në intervistat para ndeshjes, të gjithë thamë se futbolli dhe politika nuk duhet të përfshiheshin”, kishte thënë Maradona për atë ndeshje. “Por kjo ishte një gënjeshtër. Ne nuk bëmë gjë tjetër veçse menduam për këtë ndeshje. Marrëzi! Ishte thjesht një ndeshje tjetër!
Por ishte një ndeshje ku fitorja do të thoshte shumë më tepër dhe nuk ishte thjesht një proces për ta eliminuar Anglinë nga Kupa e Botës. Në një farë mënyre, ne po fajësonim të gjithë lojtarët anglezë për atë që kishte ndodhur dhe për faktin që argjentinasit vuajtën”, – shtoi ai.
Kjo ndeshje i kishte të gjitha. Lojë të shkëlqyera me pasime, driblime, dy gola dhe disa momente paksa… komike. Rreth mesit të pjesës së parë, Maradona shkoi të ekzekutonte një goditje nga këndi nga ana e djathtë. Shumë fotografë shkuan ta fotografonin.
Maradona u përgjigj duke marrë flamurin e këndit dhe duke e hequr atë në mënyrë që ta ekzekutonte më mirë. Gjyqtari kostarikan Bernie Ulloa nuk e pranoi këtë dhe e detyroi Maradonën ta vendoste flamurin përsëri në vendin e tij. Megjithatë, ai e bëri këtë pa flamur. Ulloa këmbënguli që ta vendoste flamurin përsëri dhe priti Maradonën. Me sarkazëm, Diego e bëri këtë në një mënyrë që nuk e kënaqi Ulloan. Pastaj ylli argjentinas me hezitim e vendosi flamurin saktë. Sigurisht, jo të gjithë e mbajnë mend këtë incident.
Maradona është kudo në ndeshje. Ai pason, krijon hapësira dhe bën pothuajse gjithçka kundër Anglisë. Sigurisht, ai i beson më shumë Sergio Batistës për lëvizjen e topit. Lëvizjet e tij me dhe pa top e kanë çorganizuar mbrojtjen kundërshtare. Mënyra se si Diego i dha topit një trajektore ishte… hyjnore. Edhe në goditjet e tij të lira. Edhe nëse dikush nuk do të kishte parë kurrë një ndeshje futbolli më parë, mund ta kuptonte se Maradona ishte lojtari më i mirë në fushë.
Ai punon jashtëzakonisht mirë me Burusagën, i cili gjithashtu shkon në krahë dhe bën shumë goditje një-dyshe me sulmuesin kryesor, Jorge Valdanon. Në njërën nga këto përpjekje erdhi goli i parë i famshëm i ndeshjes. Hodge bëri një kthesë të gabuar dhe Maradona u zhvendos drejt topit që po shkonte drejt zonës së vogël. Hodge donte ta largonte nga Valdano, por Maradona veproi me shumë zgjuarsi. Çfarë kishte në mendje në atë moment? A donte të shënonte një gol spektakolar? A e kuptoi se përndryshe nuk do ta kishte kapur topin dhe nuk do ta kishte futur dorën brenda? Sidoqoftë, Maradona, me dorën e Zotit, e kapi Shiltonin për ta dërguar topin në rrjetë.
Funksionoi sikur të mos kishte ndodhur asgjë. Ai shkoi të festonte në anën e babait të tij në tribuna. Ndërsa mbrojtësit e Anglisë po bërtisnin për një dorë, Diego ngriti grushtin e majtë drejt audiencës sikur… ta riinterpretonte momentin. Valdano shkoi dhe i tha të ndalonte, përndryshe të gjithë do ta kuptonin se çfarë kishte ndodhur. “Dora e Zotit” e Maradonës ishte më shumë sesa thjesht një gol…
Lufta e Ishujve Falkland dhe “hakmarrja e futbollit”.
Rëndësia politike dhe kombëtare e ndeshjes Argjentinë-Angli në Kupën e Botës 1986 ishte e jashtëzakonshme dhe shkoi shumë përtej kufijve të ngushtë të futbollit. Kjo çerekfinale ishte arena ku u shprehën hapur plagët, kujtimet dhe pasionet e dy kombeve që ishin përplasur vetëm 4 vjet më parë në Luftën e Ishujve Falkland.
Për Argjentinën, fitorja ndaj Anglisë dhe veçanërisht goli i Maradonës me “dorën e Zotit” simbolizonte një formë hakmarrjeje kombëtare dhe rivendosjeje të prestigjit kombëtar të plagosur. Vendi, i cili sapo kishte dalë nga një diktaturë e ashpër ushtarake dhe një disfatë poshtëruese në Ishujt Falkland, gjeti në futboll dhe te Maradona një mënyrë për të ngritur kokën përsëri. Goli u pa si një “gjykim hyjnor”, një fitore simbolike ndaj ish-fuqisë koloniale dhe rivalit të fushës së betejës. Vetë Maradona më vonë e përshkroi golin si hakmarrje historike për luftën, ndërsa i gjithë populli argjentinas e përqafoi suksesin si një shpengim kolektiv.
Për Anglinë, ndeshja dhe goli i diskutueshëm i Maradonës u panë si një padrejtësi e madhe, duke shtuar materiale të reja në një rivalitet sportiv dhe politik tashmë të tensionuar që kishte filluar që nga Kupa e Botës 1966. Disfata nuk ishte vetëm një eliminim, por një goditje për një komb që e kishte mposhtur ushtarakisht Argjentinën disa vite më parë.
Në dokumentarin e vitit 2019 “Diego Maradona”, me regji nga Asif Kapadia, Maradona e lidh hapur golin me luftën: “Ne argjentinasit nuk e dinim se çfarë po bënte në të vërtetë ushtria. Na thanë se po fitonim luftën. Në realitet, Anglia po na mundte 20-0. Ishte e vështirë. Loja me Anglinë dukej si një luftë tjetër. E dija që ishte dora ime. Nuk ishte e paramenduar, por gjithçka ndodhi aq shpejt sa gjyqtari nuk e pa. Gjyqtari më pa dhe tha: “Gol”. Ishte një ndjenjë e mrekullueshme. Si hakmarrje simbolike kundër anglezëve”.
Për argjentinasit, goli u bë simbol i inteligjencës, dinakërisë dhe fitores ndaj një rivali historik, ndërsa për anglezët mbeti një padrejtësi që stigmatizonte marrëdhënien midis dy vendeve në futboll. Rivaliteti i futbollit kishte filluar tashmë në Kupën e Botës 1966, kur Anglia eliminoi Argjentinën në një çerekfinale plot episode, me argjentinasit që ndienin se ishin trajtuar padrejtësisht nga gjyqtari.
Lufta e Ishujve Falkland në vitin 1982 e çoi tensionin kombëtar në kulmin e tij, duke e transferuar peshën e konfliktit historik në stadiume. Ndeshja e vitit 1986 ishte “vazhdimi” i këtij rivaliteti, me futbollin që vepronte si një platformë për të shprehur ndjenjat dhe krenarinë kombëtare. Atmosfera para dhe gjatë ndeshjes ishte elektrizuese, me incidente midis tifozëve dhe tension si në tribuna ashtu edhe në fushë.
Goli i dytë dhe kualifikimi
Vetëm 4 minuta pas momentit “Dora e Zotit”, Maradona shënoi një nga golat më të bukur në historinë e Kupës së Botës, duke kaluar pothuajse të gjithë mbrojtjen angleze dhe portierin Shilton për ta bërë rezultatin 2-0. Gary Lineker e uli diferencën në 2-1, por kualifikimi i shkoi Argjentinës, e cila përfundimisht fitoi trofeun.
Për Anglinë, “Dora e Zotit” mbetet një pikë hidhërimi – një moment i konsideruar si turp për drejtësinë e sportit. Megjithatë, për Argjentinën, ajo u bë një simbol i triumfit dhe rezistencës, një gol që tejkaloi kufijtë e futbollit dhe u bë pjesë e narrativës kombëtare. Goli i Maradonës, së bashku me të dytin e së njëjtës ndeshje (“goli i shekullit”), ende konsiderohen deri më sot si momentet më emblematike të futbollit të një gjeniu të pakrahasueshëm të futbollit. ©Përshtati në shqip LAPSI.al
The post 39 vjet më parë/ “Dora e Zotit” goli i Maradonës si hakmarrje për ishujt Falkland appeared first on Lapsi.al.