Një grua vendase e qytetit të Khrakivit e quajtur Nadezhda Gurkalenko, dikur e shikonte Rusinë me një përzierje zilie dhe admirimi, por tani pas zhvillimeve të fundit, ajo thotë ta ketë kuptuar të kundërtën.
“E kuptoj që isha një idiote”, thotë Gurkalenko – kjo vjen ngase qyteti i saj, Khrakivi, i cili ka mbajtur peshën kryesore të pushtimit rus të Ukrainës, është goditur me një breshëri të pamëshirshme artilerie që ka shkatërruar zonat e banuara dhe ka lënë dhjetëra të vdekur e të plagosur.
Bombardimi ka shkatërruar ndërtesat e qeverisjes vendore, shkollat dhe një maternitet. Por ka shkatërruar edhe diçka më të paprekshme – respektin dhe madje dashurinë që miliona njerëz në Ukrainën lindore ndienin për Rusinë.
Kjo simpati ishte e ngulitur thellë në kulturën e rajonit. Kharkiv është vetëm 50 kilometra larg nga Rusia.
Shumë njerëz atje flasin rusisht, kanë të afërm të afërt përtej kufirit dhe identifikohen më afër me kulturën ruse sesa me kulturën ukrainase. Për ta, java e kaluar ka sjellë mendime të tmerrshme.
“Unë jam ruse, e doja dhe isha krenare për Rusinë dhe gjithçka ruse”, tha Larisa Frantsuzova, një poete dhe shkrimtare nga Kharkiv, në një mesazh të dërguar nga qyteti.
Tani, një javë pas pushtimit, ajo shtoi: “Nuk më ka mbetur asnjë dashuri”.
Pushtimi i Rusisë u nxit pjesërisht nga ideologjia e “Russky Mir” (“Bota Ruse”), ideja se Moska duhet të ushtrojë ndikim kudo ku flitet rusisht – përfshirë Ukrainën.
Për shumë njerëz, përfshirë presidentin, Vladimir Putinin, i cili ka thënë se ukrainasit dhe rusët janë në thelb “një popull”, Ukraina është një pjesë e patjetërsueshme e kësaj bote.
Mikhail Dobkin, një ish-kryetar i bashkisë së Kharkiv, shkroi në Facebook se – “Pjesa më e madhe e asaj që besoja u shemb brenda natës, sapo u dogj”.
Kredo mbështeti aneksimin e Krimesë nga Rusia në vitin 2014 dhe nxitjen e saj të një rebelimi separatist në rajonin lindor të Donbasit po atë vit.
Është një ideologji që gëzonte njëfarë mbështetjeje në pjesë të Ukrainës lindore. Jo më.
“Edhe ukrainofobët më të theksuar, tani mbështesin Kievin”, tha Alexei, një kirurg në Kharkiv, i kontaktuar me telefon.
“Si mund të jetë ndryshe kur rusët e kanë kthyer këtë qytet në një Stalingrad tjetër?”, shtoi ai.
Në të gjithë Ukrainën, ushtarët rusë që prisnin të përshëndeteshin si çlirimtarë kanë pasur një zgjim të vrazhdë.
Pritja ka qenë armiqësore edhe aty ku dominojnë rusishtfolësit, si në juglindje, videot nga qyteti jugor i Melitopolit të publikuara në mediat sociale treguan turma banorësh vendas që mbanin flamuj ukrainas dhe përballeshin me trupat ruse, duke bërtitur “Shko në shtëpi”, “Putini është një kokëçarje” dhe “Melitopol është ukrainas”.
Edhe politikanët nga “Partia e Rajoneve” e vjetër, një veshje pro-ruse që dikur dominonte politikën në Ukrainën lindore, po ndryshojnë mendjen e tyre.
Midis tyre është Mikhail Dobkin, një ish-kryebashkiak i Kharkiv-it, i cili u hetua në vitin 2014 me dyshimin se mbështeti separatistët e Donbasit.
“Shumë nga ato në të cilat besoja u shemb brenda natës, sapo u dogjën. Mallkuar qoftë kjo luftë”, shkroi ai në Facebook pas fillimit të pushtimit.
“Si mund të mbështesë dikush në këtë vend idenë e “Botës Ruse” pasi filluan të bombardojnë qytetet tona”, pyeti Oleksiy Plotnikov, një ish-deputet i Partisë së Rajoneve.
“Vaksinimi që sapo mori Ukraina nga Bota Ruse është edhe më i fortë se Pfizer dhe Moderna”, shtoi ai me ironi.
Gurkalenko, një manikyriste, duke folur për Rusinë, ka thënë se – “Putin ishte një udhëheqës i fortë dhe i arsyeshëm, që kishte qenë në pushtet për më shumë se 20 vjet, ndërsa Ukraina ishte tronditur nga kriza pothuajse të vazhdueshme qeveritare”.
“Ata kishin stabilitet, ne nuk kishim”, shtoi ajo.
Tani, ajo i sheh gjërat krejtësisht ndryshe.
“Unë po rimendoj të gjitha vlerat e mia,” tha ajo, duke folur me telefon nga një strehë për bomba në Kharkiv.
Ndryshimi në pikëpamjen e saj e ka larguar atë nga nëna e saj, e cila jeton në Moskë dhe merr lajmet e saj për luftën nga kanalet televizive shtetërore të Rusisë.
“Ajo thotë – thjesht jini të durueshëm dhe prisni, është thjesht një ‘operacion special’ i vogël”, tha Gurkalenko.
“Më tha se Ukraina kishte lejuar luftëtarët nga perëndimi që do të sulmonin Rusinë. Ajo nuk e ka idenë se çfarë po ndodh këtu”, ka shtuar ajo.
Janë prishur edhe lidhjet e miqësisë, Olga Sitkovska, 34 vjeçe, një tjetër banore e Kharkiv, e cila tani është larguar nga qyteti, shkëmbeu mesazhe të zemëruara këtë javë me një mikeshë ruse që takoi me pushime në Turqi në vitin 2016.
“Ajo filloi të më dërgonte video propagandistike, duke më thënë: ‘E shihni, Rusët e Ukrainës po vuajnë dhe Putini duhet t’u vijë në ndihmë”, tha Sitkovska, një prezantuese televizive lokale.
“Unë jam në një strehë për bomba, pse po më dërgoni këto?”, tha Sitkovska.
Ajo tha se nuk donte të ndërpriste kontaktin me shoqen e saj, por shtoi se – “E ndjej këtë mungesë mirëkuptimi, këtë mungesë besimi. Më bën të trishtuar dhe të zemëruar”.
Trafiku ndërkufitar midis Kharkiv dhe qyteteve të afërta ruse dikur ishte i shpejtë, veçanërisht në fundjavë, por tanimë gjërat kanë ndryshuar me të madhe.