Gjykata Kushtetuese ka lënë në fuqi konceptin e herësit si model për listën e hapur të kandidatëve për deputet, por ka kërkuar që ky prag të jetë më i ulët.
Vendimi i zbardhur i gjyqtarëve sqaron se shqetësimi i Gjykatës Kushtetuese ka lidhje me garantimin e të drejtës për t’u zgjedhur.
“Bazuar në vendimet paraprake të KQZ-së për shpërndarjen e mandateve, konstatohet se veçanërisht në qarqet me numër të vogël mandatesh, kandidatët e subjekteve zgjedhore kanë marrë deri në 3 herë vota më pak se vlera e përcaktuar e herësit, për atë zonë zgjedhore dhe atë subjekt zgjedhor, pra është një vlerë dukshëm më e ulët se vlera e herësit. Në këtë aspekt, Gjykata vlerëson se pika 3 e nenit 163 të Kodit Zgjedhor, në disa zona zgjedhore me numër të vogël zgjedhësish ose me numër të ulët të mandateve, e shndërron votën parapëlqyese në të drejtë iluzore, pasi cenon thelbin e së drejtës për të zgjedhur.”
Por, nga ana tjetër, herësin si mekanizëm Gjykata Kushtetuese e lë në fuqi, duke e vlerësuar pozitivisht.
“Herësi shërben për të pasur stabilitet në të gjitha zonat zgjedhore, mundësi për demokratizimin e partive politike, stabilizim të jetës politike gjatë shpërndarjes së mandateve, pa lënë mënjanë respektimin e parimit të barazisë gjinore. Për rrjedhojë, Gjykata vlerëson se ligjvënësi, në parashikimin e masës së herësit, si mekanizëm për shpërndarjen e mandateve, ka justifikuar interesin publik.”
Ky vendim nuk ka fuqi prapavepruese, por detyron mazhorancën dhe opozitën që të ndërhyjnë në Kodin Zgjedhor për të rregulluar herësin në proporcion me numrin e zgjedhësve të qarkut.
Në 25 prilli, që një kandidat të thyente herësin e të bëhej deputet pavarësisht renditjes në listë duhet te merrte 10 mijë vota si në Kukës ashtu edhe në Tiranë.