Pas më shumë se një dekade, qeveritë demokratike më në fund po zgjohen nga rreziqet e spyware-it, një softuer i cili hyn në pajisjen tuaj kompjuterike për të mbledhur të dhëna për ju dhe për t’i dërguar ato te një palë e tretë pa pëlqimin tuaj.
Mbulimi i fundit mediatik ka ekspozuar se si regjimet autoritare po përdorin softuerin Pegasus të NSO Group për të spiunuar gazetarët dhe politikanët.
BE-ja ka shtrënguar rregullat e saj për eksportin e teknologjisë së mbikqyrjes dhe Departamenti i Tregtisë i SHBA-së javën e kaluar përcaktoi se NSO Group me bazë në Izrael dhe tre kompani të tjera hakerash të krimit kibernetik po “angazhoheshin në aktivitete që janë në kundërshtim me sigurinë kombëtare ose interesat e politikës së jashtme të Shteteve të Bashkuara”.
Megjithatë, këta hapa modestë nuk shkojnë aq larg sa duhet: ajo që nevojitet është një standard global për të mbretëruar në teknologjitë që shkelin të drejtat e privatësisë dhe lirisë së shprehjes.
Pa një marrëveshje më të gjerë ndërkombëtare, opsionet për frenimin e këtyre kompanive janë të kufizuara.
Më shumë se kufizimet e aplikuara për kompanitë individuale, SHBA-ja duhet të jetë partnere me BE-në dhe vende të tjera të gatshme për të vendosur një standard të ri ndërkombëtar për përdorimin dhe tregtimin e spyware-ve.
Ky do të ishte një rezultat i prekshëm për Samitin e ardhshëm të Presidentit Biden,një takim virtual i udhëhequr nga SHBA në fillim të dhjetorit që synon parandalimin e autoritarizmit, luftimin e korrupsionit dhe promovimin e të drejtave të njeriut.
Përtej spyware, një sërë teknologjish të tjera meritojnë një shqyrtim dhe rregullim më të madh. Sistemet e paligjshme të mbikëqyrjes masive, softueri i njohjes së fytyrës dhe mjetet e përdorura për operacione të paligjshme kibernetike tregtohen përtej kufijve për të lehtësuar shtypjen, konfliktin dhe paqëndrueshmërinë.
Siguria e dobët kibernetike është tani një burim rreziku sistematik që kërcënon qëndrueshmërinë kombëtare. Koordinimi më i madh është i nevojshëm për të siguruar që teknologjitë që aktualisht janë të ligjshme nuk ofrojnë mjete për shkelje të të drejtave.
Për më tepër, një marrëveshje ndërkombëtare midis shteteve demokratike kundër përdorimit të keq të teknologjisë do të ndihmojë në vendosjen e normave shumëpalëshe.
Ekspertët e OKB-së për të drejtat e njeriut këtë javë ngritën alarmin edhe një herë sesi kompanitë e teknologjisë shërbejnë si “mercenarë” të ditëve moderne. “Aktorët privatë ofrojnë një gamë të gjerë shërbimesh ushtarake dhe të sigurisë në hapësirën kibernetike, duke përfshirë mbledhjen e të dhënave, inteligjencën dhe mbikëqyrjen,” paralajmëruan ata.
Në të ardhmen, një kërkesë licencimi duhet të jetë e paracaktuar për kompanitë e teknologjisë që bien ndesh me standardin e të drejtave të njeriut të shteteve demokratike. Kjo do të siguronte kontrolle më të mira të përdorimit përfundimtar dhe do të lejonte gjithashtu hartimin e mënyrës se si po vendoset softueri duke mundësuar transparencë më të madhe.(Financial Times, gazeta Si)
