Libri i rregullave të lojës për pandeminë është grisur edhe njëherë. Në rrjedhën e vetëm disa javëve , varianti omicron ka ndryshuar llogaritjet e fundit të bëra në lidhje me Covid-19, Ai Po nxit vendet të rikthejnë kufizimet në udhëtim, po nxit thirrjet për të qëndruar në shtëpi, si po shtynë për rritjen e numrit të dozave të vaksinimit dhe ka vënë në punë mendjet e qeverive për të rivlerësuar edhe njëherë taktikat si p.sh. pasaportat e vaksinave.
Ndryshimi është më i mprehtë tani në Britani, ku planet e kryeministrit Boris Johnson për një Krishtlindje normale janë përmbysur. Të mërkurën, një zyrtar i lartë shëndetësor në Mbretërinë e Bashkuar i tha parlamentit se omicron ishte “ndoshta kërcënimi më i rëndësishëm që kemi pasur që nga fillimi i pandemisë”. Skenarë të ngjashëm mund të shfaqen së shpejti në të gjithë botën.
Kombet e pasura, të bollshme me vaksina që dikur kishin shpresuar se pandemia kishte mbaruar, tani po ribëjnë llogaritë. Disa shqetësohen se po reagojnë tepër. Duke folur për Sky News të Britanisë këtë javë, kreu i Shoqatës Mjekësore të Afrikës së Jugut paralajmëroi se Britania krijoi “histeri” duke reaguar tepër ndaj kërcënimit të variantit.
“Duhet të merrni masa paraprake, duhet të jeni të përgatitur, por mos e reklamoni”, tha Angelique Coetzee të martën.
Të tjerë madje kanë argumentuar se përhapja e omicron mund të sinjalizojë fundin e pandemisw, pasi ka treguar disa shenja që varianti mund të prodhojë sëmundje më pak serioze sesa varianti aktual dominues global, delta. Disa madje shohin shpresë në rritjen e mprehtë të rasteve: mediat konservatore si National Review po pyesin nëse omicron “nuk është aq i frikshëm në fund të fundit” ndërsa analistët e Wall Street kanë thënë se “mund të përshpejtojë fundin e pandemisë”.
Argumenti mbështetet në teorinë se koronavirusi do të bëhej më i transmetueshëm dhe më pak vdekjeprurës ndërsa evoluon, siç ishte rasti me virusin e gripit që shkaktoi pandeminë e gripit të vitit 1918. A janë të drejta këto pozicione? A po reagojnë ndaj omicron vendet më tepër seç duhet? Është ende herët për të thënë me siguri, por merrni parasysh këto tre pika.
Së pari, rastet duket se po përhapen me shpejtësi. Të mërkurën, Britania njoftoi se kishte regjistruar 78,610 raste të reja – një rritje ditore që nuk u pa në asnjë moment gjatë pandemisë, madje edhe gjatë valës fillestare të deltës. Edhe shtrimet në spital janë rritur, megjithëse me një ritëm më të ngadaltë, ndërsa vdekjet janë në nivelin më të keq. Numri i rasteve të konfirmuara të Omicron në Britani është rritur në 10,017, megjithëse ka të ngjarë të ketë shumë më tepër – Sekretari i Shëndetësisë Sajid Javid vlerësoi të hënën se mund të ketë 200,000 raste atë ditë.
“Jam i sigurt për shembull, numrat që ne shohim në të dhënat gjatë ditëve të ardhshme do të jenë mjaft tronditëse në krahasim me shkallën e rritjes që kemi parë në rastet për variantet e mëparshme,” i tha parlamentit të mërkurën Jenny Harries, kreu i Agjencisë Britanike të Sigurisë Shëndetësore.
Një tjetër studim i rëndësishëm nga Afrika e Jugut, ku varianti u regjistrua për herë të parë, tregon se omicron po përhapet gjerësisht.
“Vala e katërt e drejtuar nga omicron ka një trajektore dukshëm më të pjerrët të infeksioneve të reja në krahasim me valët e mëparshme,” tha në një deklaratë të martën Ryan Noach, kreu i Discovery Health, siguruesi më i madh shëndetësor i Afrikës së Jugut. “Të dhënat kombëtare tregojnë një rritje eksponenciale si në infeksionet e reja ashtu edhe në normat e pozitivitetit të testimit gjatë tre javëve të para të kësaj vale, duke treguar një variant shumë të transmetueshëm me përhapje të shpejtë të infeksionit në komunitet.”
Së dyti, regjimet tona aktuale të vaksinimit mund të jenë më pak efektive kundër omicron. Në Afrikën e Jugut, Discovery Health zbuloi se vaksina nga gjigandi farmaceutik amerikan Pfizer dhe partneri gjerman BioNTech siguroi vetëm 33 për qind mbrojtje kundër infeksionit nga varianti omicron, megjithëse ofronte ende 70 për qind mbrojtje kundër shtrimit në spital.
Të dhëna të ngjashme erdhën javën e kaluar nga Agjencia e Sigurisë Shëndetësore në Mbretërinë e Bashkuar, e cila raportoi se regjimi standard me dy doza të vaksinës AstraZeneca ose Pfizer/BioNTech ofronte mbrojtje të dobët kundër infeksionit simptomatik nga omicron, me mbrojtjen e Pfizer që binte midis 30 për qind dhe 40 për qind, në 15 javë pas dozës së dytë dhe AstraZeneca në zero.
Omicron ka një shumëllojshmëri të gjerë mutacionesh që e bëjnë atë të ndryshëm nga lloji origjinal i koronavirusit. Disa nga këto mutacione duket se e ndihmojnë atë të shmangë antitrupat që luftojnë sëmundjen që krijohen nga vaksinimi ose infeksioni i mëparshëm, prandaj duket se ekziston një rrezik më i lartë i ri-infektimit me omicron për ata që janë shëruar nga virusi.
Lajmi i mirë është se vaksinat kanë ende njëfarë fuqie kundër omicron, veçanërisht kur përdoren si vaksina shtesë “përforcuese” për ata që tashmë konsiderohen të imunizuar plotësisht. Të mërkurën, Anthony S. Fauci, drejtor i Institutit Kombëtar të Alergjisë dhe Sëmundjeve Infektive, tha se pas shqyrtimit të të dhënave, qeveria e SHBA nuk mendonte se duhej të zhvillohej një vaksinë e re specifike për omikronin.
“Regjimet tona të vaksinave përforcuese funksionojnë kundër omicron. Në këtë pikë, nuk ka nevojë për një përforcues specifik të variantit, “tha Fauci në një konferencë për koronavirusin në Shtëpinë e Bardhë. “Nëse nuk jeni të vaksinuar, jeni shumë të prekshëm – jo vetëm ndaj rritjes ekzistuese të delta që po përjetojmë, por edhe ndaj omicron.”
Së fundi, edhe nëse omicron rezulton më i butë se variantet e tjera, ai mund të na ndryshojë ende strategjitë aktuale të Covid-19. Të dhënat e hershme nga Afrika e Jugut sugjerojnë se omicron mund të shkaktojë infeksion më pak të rëndë, veçanërisht në krahasim me deltën shkatërruese. Por nuk është e qartë se deri në çfarë mase ky zbulim lidhet me shkallët e larta të imunitetit nga vaksinimi dhe infeksioni në Afrikën e Jugut ose me popullsinë relativisht të re të vendit. Mbetet për t’u parë nëse do të jetë e vërtetë në vende të tjera me profile të ndryshme demografike.
Nëse omicron shkakton sëmundje më të lehta, aftësia e tij për t’u përhapur shpejt dhe për të mposhtur një pjesë të mbrojtjes së ofruar nga vaksinat ende shqetëson mjekët dhe ekspertët e shëndetit publik. Në një artikull në Time të mërkurën, Gavin Yamey, William Hanage dhe Tom Moultrie u kërkuan lexuesve të imagjinonin se si e gjithë bota u kap nga ftohja e zakonshme, vetëm se ka edhe një koronavirus më pak virulent, në të njëjtën kohë.
“Do të kishte një rritje të vdekjeve në mesin e njerëzve të moshuar, të cenueshëm. Edhe nëse vetëm një përqindje e vogël e njerëzve sëmuren ose vdesin, një përqindje e vogël e një numri shumë të madh do të ishte përsëri një numër i madh”, shkruajnë tre ekspertët globalë të shëndetit.
Nevoja për përforcues gjithashtu ka të ngjarë të shkatërrojë më tej shpresat për përshpejtimin e vaksinimit global. Covax, e vetmja përpjekje e vërtetë për të nxjerrë vaksinat në mbarë botën, u përpoq të merrte doza gjatë vitit 2021. Nevoja për injeksione përforcuese në vendet e pasura mund ta prishë këtë më tej: Organizata Botërore e Shëndetësisë tashmë pret një mungesë prej 3 miliardë dozash vitin e ardhshëm. pjesërisht për shkak të kësaj. Dhe edhe nëse omicron shkakton sëmundje më pak serioze, delta mund të jetë ende e furishme në shumë vende për ca kohë.
Omicron mund të ketë ndryshuar librin e rregullave të pandemisë, por loja vazhdon. Nuk është e sigurt që koronavirusi do të bëhet më pak vdekjeprurës ndërsa evoluon dhe me pjesën më të madhe të botës ende të pavaksinuar – duke lënë hapësirë për shfaqjen e varianteve të reja – mundësia alternative është atje. Ditët e fundit të Covid-19 mund të jenë ende të gjata dhe të dhimbshme.
Washington Post-SI
