Simboli rus “Z” i cili është bërë pothuajse sinonim me swastika-n naziste dhe që brenda vetes përmban agresionin rus ndaj popullatës civile ukrainase, në Serbi shkruhet dhe ngjyroset lirshëm nëpër vetura e veshje.
BBC në gjuhën serbe i ka kushtuar një artikull se “a është e dënueshme të shpërbndash simbolin rus të luftës Z në Serbi”, dhe përgjigja është negative, për shkak të disponimit të madh pro-rus në Serbi.
Madje, një zyrtar i lartë i Partisë Përpartimtare Serbe (SNS) që udhëhiqet nga Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, jo që nuk mendon që një simbol i tillë duhet të dënohet, por përkundrazi, ai thërret për dënimin e çfarëdo simboli të NATO-s ose të ushtrisë amerikane.
“Së pari, përgjegjësi penale duhet të ketë për këdo që vesh stema të NATO-s ose fanela me shenja të ushtrisë amerikane, pasi ata kanë bombarduar Serbinë”, thotë Vladimir Gjukanoviç, kryetari i Këshillit Parlamentar për Drejtësi në Serbi, dhe bashkëpartiak i Aleksandër Vuçiç.
Ndërsa avokati serb Aleksandër Olenik krejtësisht të kundërtën.
“Kjo është shenjë agresioni dhe skenografi klasike për thirrje në luftë agresive, dhe si avokat mua më duket gjëja më normale të paditen, kur prokuroria nuk e bën një gjë të tillë të nesërmen”, ka thënë ai për BBC në gjuhën serbe.
Olenik iu referua nenit 386 të Kodit Penal të Serbisë, i cili thotë:
Kushdo që thërret ose nxit luftë agresive dënohet me burgim nga dy deri në dymbëdhjetë vjet.
Kushdo që urdhëron luftë agresive dënohet me të paktën dhjetë vjet burgim ose me burgim të përjetshëm.
“Në mënyrë që një simbol i caktuar, si shkronja ‘Z’, të përcaktohet si i ndaluar nga praktika gjyqësore, është e nevojshme të provokohet, inkurajohet ose përhapet urrejtja ndaj vullnetit të lirë të qytetarëve, intoleranca racore, kombëtare ose fetare, propagandimi ose justifikojnë idetë dhe organizatat neo-naziste dhe fashiste ose përndryshe rrezikojnë rendin juridik”, thotë Milan Filipoviq, këshilltar ligjor nga Komiteti i Avokatëve për të Drejtat e Njeriut (YUKOM) për BBC-në.
Kjo nuk ka ndodhur në Serbi dhe në botë deri më tani, dhe para se të arrihet një përfundim i tillë nevojitet një “analizë më e thellë e përdorimit të tij”, kështu që përdorimi i këtij simboli duhet “të monitorohet me kujdes”, shtoi ai.
Megjithatë, pasojat ligjore mund të ndodhin nëse dikush “ka bërë thirrje në mënyrë eksplicite për largimin e vullnetarëve nga Serbia në Ukrainë” – ai ende mund të mbajë përgjegjësi penale dhe tubimi mund të ndalohet për këto arsye, thotë Filipoviç.
Përdorimi masiv i këtij simboli në Serbi u bë më 4 mars, në një tubim në mbështetje të Rusisë para monumentit të Carit rus Nikolai në rrugën Kralja Milana të Beogradit.
Në mesin e të mbledhurve dhe folësve në tubim ishin përfaqësues të lëvizjes “Oslobodjenje”, grupit “Patrulla Popullore” dhe “Svetosavski savez Obraz” – organizata që konsiderohen të djathta.
Shumë pjesëmarrës dhe folës vunë në dukje shkronjën “Z” në rroba ose makina, dhe njëri prej tyre ishte Mladjan Gjordjevic, president i lëvizjes “Oslobodjenje” dhe ish-këshilltar i ish-presidentit serb Boris Tadic.
Për të, shenja është “një simbol i mbështetjes për Rusinë, luftën për drejtësi, të vërtetën, lirinë nga NATO dhe vizionin e imponuar amerikan të botës”, tha Gjorgjeviç në një deklaratë me shkrim për BBC në serbisht.
Një miting i ri pro-rus në Beograd u organizua të dielën, më 12 mars – këtë herë ishte një miting makinash, kështu që shkronja “Z” ishte shkruar në karrocën e shumë njerëzve.
Çfarë përfaqëson ky simbol?
Për shumë njerëz në Rusi, ky është një simbol i pushtimit të Ukrainës fqinje dhe mund të shihet në makina, furgona dhe tabela apo stacione autobusi.
Politikanët dhe atletët mbanin këtë distinktiv në rrobat e tyre dhe Federata Ndërkombëtare e Gjimnastikës (FIG) nisi procedurat kundër gjimnastit rus Ivan Kuliyak pasi ai vuri në dukje shkronjën “Z” në uniformën e tij ndërsa qëndronte në podium pranë rivalit të tij ukrainas.
Sipas një teorie, trupat ruse me automjete dhe uniforma e përdorin këtë simbol për t’u dalluar nga armiqtë në terren, gjë që mund të shmangë “zjarrin miqësor”, sipas një teksti në portalin rus Konstandinopojë, i cili mbështet politikat e presidentit Putin.
Fjala “Z” duket “mjaft frikësuese dhe shumë e fuqishme”, përdoret gjerësisht në rrjetet sociale, por gjithashtu “shtyhet” nga regjimi në Moskë, thotë Aglaja Snetkova, profesoreshë e politikës ndërkombëtare në Shkollën e Sllave dhe Lindore. Studime Evropiane në Kolegjin Universitar të Londrës (UCL). ).
Edhe pse përdoret nga shumë që mbështesin veprimet ushtarake ruse në Ukrainë, nuk duhet të perceptohet si fashiste, shtoi ajo.
“Shumë mima e kthejnë “Z” në një svastikë, por atë e bëjnë njerëz që duan të kundërshtojnë regjimin,” shpjegon Snetkova.
