Nga The Economist
Duke shpjeguar ngjarjet në vitin 2025, filmi “Atlantis” përshkruan pasojat e zymta të një lufte midis Ukrainës dhe Rusisë. Ukraina ka triumfuar, por me kosto të madhe. Ujërat nëntokësore janë të helmuara. Peizazhet me baltë janë të mbushura me ndërtesa të shkatërruara dhe makineri të ndryshkura. Punëtorët me kostume të bardha zhvarrosin kufomat duke marrë prova për krimet e kryera. Dy veteranë të tronditur të luftës qëllojnë me radhë objektivat: protagonisti, Sergiy (Andriy Rymaruk), qëllon një plumb të fundit, në jelekun mbrojtës të shokut të tij, duke e rrëzuar atë në tokë.
Me “Atlantis”, Valentyn Vasyanovych i ktheu pasgoditjet e zymta të luftës në poezi vizuale. Më vonë, shoku i Sergiy-t, një punëtor në fabrikë çeliku, zbret nga ballkoni në një kazan me metal të shkrirë; vizualisht, tabloja është po aq e bukur sa një pikturë e Mjeshtrit të Vjetër. 108 minutat e filmit përbëhen nga vetëm 28 xhirime.
Xhirimet u zhvilluan në dhe afër qytetit lindor të Ukrainës, Mariupol, në vitin 2018, katër vjet pasi Rusia pushtoi Krimenë dhe filloi të nxiste një luftë separatiste aty pranë. Pas redaktimit të një prerjeje të përafërt, Z. Vasyanovych e konsideroi filmin të paplotë.
U deshën gjashtë muaj të tjerë për të krijuar një pjesë të vogël të skenave shtesë. Njëra prej tyre u bë kulmi emocional i filmit – një puthje mes Sergiy dhe një ndihmësmjeku që del vullnetar për të identifikuar trupat me Black Tulip, një organizatë ukrainase që e bën këtë në jetën reale.
“Atlantis”, i cili kushtoi 1.2 milion dollarë, pati premierën e tij në Venecia në vitin 2019 dhe ka fituar një sërë çmimesh në festivalet e filmit në mbarë botën. Fotografia i kënaqi kritikët dhe u zgjodh si hyrja e Ukrainës në Çmimet e Akademisë (megjithëse nuk u nominua). Por, thotë Vladimir Yatsenko, bashkëpronar i ForeFilms, një nga kompanitë e prodhimit që realizuan filmin, shitjet kishin qenë të dobëta para luftës aktuale.
Kjo ka ndryshuar në vazhdën e pushtimit të Rusisë: sulmi ka ngjallur interes dhe simpatinë për Ukrainën.
Kjo po i jep filmit një status “profetik”, thotë Charles Bin i Best Friend Forever, një agjent shitjesh në Bruksel. Si rezultat, platformat e filmave kanë shprehur interes dhe “Atlantis” tani është i disponueshëm në disa shërbime transmetimi, duke përfshirë Amazon Prime, HBO Max, iTunes dhe MUBI. Filmi do të shfaqet së shpejti në kinematë në Japoni dhe më 11 prill në Itali.
Sot, Vasyanovych dhe Yatsenko janë duke filmuar dokumentarë lufte në dhe afër Kievit, ku ata jetojnë. Ata janë të përgatitur për të luftuar. “Ne nuk mund të kandidojmë thjesht sepse nuk kemi asnjë vend tjetër,” thotë zoti Yatsenko. Ai është trajnuar në përdorimin e raketave NLAË, një armë antitank, dhuruar Ukrainës nga Britania. Vasyanovych mban një kallashnikov.
Cilido qoftë rezultati i luftës, “Atlantis” parashikon se plagët do të jenë të thella. Veçoria pasuese e zotit Vasyanovych, “Reflektimi”, ofron një paralajmërim tjetër të tillë. Ky film, i cili pati premierën e tij vitin e kaluar, sjell një mesazh po aq rrëqethës për ukrainasit në rrezik nënshtrimi nga Rusia: ka të bëjë me torturat në një burg sekret të drejtuar nga separatistët e mbështetur nga Kremlini në një pjesë të Ukrainës lindore të pushtuar që nga viti 2014.
Rrëfime të shumta të këtyre birucave janë shfaqur në jetën reale. Stanislav Aseyev, një gazetar ukrainas i cili shkroi një libër për torturimin dhe burgosjen e tij në një institucion të tillë me akuza për spiunazh, punoi si konsulent në film. Natyrisht, Amerika ka thënë së fundmi se ka informacione të besueshme se Rusia ka një listë të goditur të ukrainasve “për t’u vrarë ose dërguar në kampe”. Nëse një listë e tillë ekziston, thotë zoti Yatsenko, ai dhe zoti Vasyanovych janë ndoshta në të.
Pavarësisht vlerësimit të kritikëve, shitjet e “Reflection” kanë qenë “të vështira, të jem i sinqertë”, thotë Barbara Van Lombeek nga The PR Factory, një firmë që promovon filmin pro bono. Për një film me skena grafike të asaj që zoti Vasyanovych e quan torturë “mesjetare”, ndoshta kjo nuk është befasuese. Por me raportet për mizoritë ruse që po derdhen nga Ukraina, edhe kjo mund të jetë jashtëzakonisht e rëndësishme. (abcnews)
