Nga dronët e shkallës ushtarake te sistemet me sensor dhe teknologjia eksperimentale, Bashkimi Evropian dhe anëtarët e saj kanë shpenzuar qindra milionë euro gjatë dekadës së fundit në teknologji për të gjurmuar dhe mbajtur larg refugjatët në kufijtë e saj.
Kufiri i Polonisë me Bjellorusinë po bëhet vija e parë e fundit për këtë teknologji, me vendin që miratoi muajin e kaluar një mur prej 350 milionë eurosh me kamera të avancuara dhe sensor lëvizjeje.
E përditshmja britanike “The Guardian” ka hartuar rezultatin e investimit të BE-së: një mur digjital në kufijtë e ashpër të detit, pyjeve dhe maleve, dhe një shesh lojërash teknologjike për kompanitë ushtarake dhe teknologjike që ripërdorin produktet për tregje të reja.
Në vitin 2018, BE-ja parashikoi se tregu evropian i sigurisë do të rritej në 128 miliardë euro deri në vitin 2020. Përfituesit janë kompanitë e armëve dhe teknologjisë, të cilat e favorizuan shumë BE-në, duke ngritur shqetësimet e aktivistëve dhe eurodeputetëve.
Petra Molnar, e cila drejton monitoruesin e migracionit dhe teknologjisë në Laboratorin e Ligjit për Refugjatët, thotë se mbështetja e BE-së tek këto kompani për të zhvilluar “ide të trurit të lepurit” në teknologji për përdorim në kufijtë e saj është e papërshtatshme.
“Për mua, ajo që është vërtet e trishtueshme është se që të gjitha këto para po shpenzohen në kampe, rrethime, mbikëqyrje, drone”.
Mbikëqyrja Ajrore
Refugjatët dhe emigrantët që përpiqen të hyjnë në BE nga toka ose deti janë vëzhguar nga ajri. Oficerët e kufirit përdorin drone dhe helikopterë në Ballkan, ndërsa Greqia ka aeroplanë në kufirin e saj me Turqinë. Mjeti më i shtrenjtë është droni “Heron” me qëndrueshmëri të gjatë që vepron mbi Mesdhe.
Frontex dha një kontratë 100 milion euro vitin e kaluar për dronët “Heron” dhe “Hermes” të prodhuara nga dy kompani izraelite të armëve, të cilat të dyja ishin përdorur nga ushtria izraelite në Rripin e Gazës.
Të aftë për të fluturuar për më shumë se 30 orë dhe në lartësi prej 10 mijë metrash, rrezet e dronëve pothuajse në kohë reale kthehen në selinë e Frontex në Varshavë.
Misionet kryesisht nisin nga Malta, duke u fokusuar në zonën libiane të kërkim-shpëtimit – ku rojet bregdetare libiane bëjnë “tërheqje” kur informohen nga forcat e BE-së për anijet që përpiqen të kalojnë Mesdheun.
Eurodeputetja gjermane Özlem Demirel po bën fushatë kundër përdorimit të dronëve nga BE-ja dhe lidhjeve me kompanitë e armëve, të cilat sipas saj e kanë kthyer migrimin në një çështje sigurie.
“Industritë e armëve thonë: ‘Ky është një problem sigurie, kështu që blini armët e mia, blini dronët e mi, blini sistemin tim të mbikëqyrjes’”, thotë Demirel.
Kjo e fundit ka shtuar se, “BE-ja flet gjithmonë për vlera si të drejtat e njeriut – duke folur kundër shkeljeve – por javë pas jave ne shohim më shumë njerëz që vdesin dhe ne duhet të pyesim nëse BE-ja po thyen vlerat e saj”.
Sensor dhe kamera
Mjetet ajrore të BE-së shoqërohen në terren nga sensor dhe kamera të specializuara që autoritetet kufitare në të gjithë Evropën përdorin për të dalluar lëvizjen dhe për të gjetur njerëz të fshehur.
Ato përfshijnë radarë celularë dhe kamera termike të montuara në automjete, si dhe detektorë të rrahjeve të zemrës dhe monitorë të dyoksidit të karbonit që përdoren për të zbuluar shenjat e njerëzve të fshehur brenda automjeteve.
Greqia vendos kamera termike dhe sensor përgjatë kufirit të saj tokësor me Turqinë, duke monitoruar furnizimet nga qendrat operative, si në Nea Vyssa, pranë takimit të kufijve grekë, turq dhe bullgarë.
Përgjatë të njëjtës shtrirje, në qershor, Greqia vendosi një top zanor të montuar në automjet që shpërthen breshëri “shurdhuese” deri në 162 decibel për t’i detyruar njerëzit të kthehen prapa.
Polonia shpreson të imitojë Greqinë në përgjigje të krizës në kufirin e saj me Bjellorusinë. Në tetor, parlamenti i tij miratoi një mur prej 350 milionë euro që do të shtrihet përgjatë gjysmës së kufirit dhe do të arrijë deri në 5.5 metra, i pajisur me detektorë lëvizjeje dhe kamera termike.
Qendrat e vëzhgimit
Në shtator, Greqia hapi një kamp refugjatësh në ishullin Samos që është përshkruar si burg. Objekti prej 38 milionë eurosh për 3 mijë azilkërkues ka gardhe të nivelit ushtarak dhe CCTV për të gjurmuar lëvizjet e njerëzve.
Qasja kontrollohet nga gjurmët e gishtërinjve, rrotullat dhe rrezet X. Një kompani private sigurie dhe 50 oficerë të uniformuar monitorojnë kampin. Është i pari nga pesë që Greqia ka planifikuar; dy të tjera u hapën në nëntor.
Në të njëjtën kohë, Greqia hapi një qendër të re mbikëqyrjeje në Samos, e aftë për të parë burimet video nga 35 kampet e refugjatëve të vendit nga një mur monitoruesish. Greqia thotë se software “i zgjuar” ndihmon për të alarmuar kampet e emergjencave.
Inteligjence artificiale
BE-ja shpenzoi 4.5 milionë euro për një provë trevjeçare të detektorëve të gënjeshtrës me inteligjencë artificiale në Greqi, Hungari dhe Letoni. Një makinë skanon shprehjet e fytyrës së refugjatëve dhe emigrantëve teksa ata u përgjigjen pyetjeve të saj, duke vendosur nëse kanë gënjyer dhe duke ia kaluar informacionin një oficeri kufitar.
Reklamim
Gjyqi i fundit përfundoi në fund të vitit 2019 dhe u përshëndet si një sukses nga BE-ja, por akademikët e kanë quajtur atë pseudoshkencë, duke argumentuar se “mikro-shprehjet” që analizon software nuk mund të përdoren me besueshmëri për të gjykuar nëse dikush gënjen.
Software është objekt i një çështjeje gjyqësore të marrë nga eurodeputeti Patrick Breyer në gjykatën evropiane të drejtësisë në Luxembourg, duke argumentuar se duhet të ketë më shumë shqyrtim publik për një teknologji të tillë. Vendimi pritet të merret më 15 dhjetor.(The Guardian, Albanian Post!)
