Nga BBC
Gjykata e Lartë e Izraelit ka lëshuar një urdhër që po shkakton debate të mëdha në shoqërinë izraelitë në kulmin e luftës në Gaza.
Ajo vendosi për një ngrirje fondesh për institucionet arsimore ultra-ortodokse ose Haredi, studentët e të cilëve janë në moshë për rekrutim.
Partitë Haredi në qeveri kanë reaguar me zemërim, ndërsa një parti laike ka kërcënuar se do të largohet nga kabineti për këtë çështje.
Përjashtimet ndaj ultra-ortodoksëve kundërshtohen nga shumica e izraelitëve.
Komuniteti Haredi përbën rreth 12% të popullsisë, por ata që studiojnë Torah me kohë të plotë janë të përjashtuar nga shërbimi i detyrueshëm ushtarak.
Rekrutimi zbatohet për pothuajse të gjithë izraelitët e tjerë, përveç arabëve izraelitë, që nga mosha 18 vjeçare si për burrat ashtu edhe për gratë.
Qeveria po debaton një projekt-ligj i cili thuhet se kërkon të arrijë një kompromis duke mundësuar rekrutimin edhe të Haredive.
Por projekt-plani kundërshtohet ashpër nga partitë Haredi. Dy nga ato parti – Shas dhe Judaizmi i Torës së Bashkuar (UTJ) – mbajnë 18 vende në qeverinë emergjente prej 72 vendesh.
Nga ana tjetër, partia laike, centriste e Bashkimit Kombëtar, e cila mban tetë vende, po këmbëngul që përjashtimet të hiqen krejtësisht.
Ndërsa disa hebrenj ultra-ortodoksë të moshës së shërbimit ushtarak shërbejnë në Forcat e Mbrojtjes të Izraelit (IDF), shumica dërrmuese nuk e bëjnë këtë, duke ia kushtuar jetën studimit të Torës në institucionet fetare, ose yeshivot.
Gjykata e Lartë vendosi që fondet për Yeshivot, studentët e të cilëve kualifikohen për rekrutim që nga 1 korriku 2023, kur skadoi një ligj i mëparshëm për shtyrjet, por që nuk janë regjistruar ende, do të ngrihen. Raportohet se kjo prek rreth 50,000 studentë yeshiva.
Vendimi do të hyjë në fuqi më 1 prill, një ditë pas skadimit të një afati për qeverinë për të hartuar një ligj të ri.
Kreu i UTJ, Yitzhak Goldknopf, e quajti vendimin “një njollë turpi”.
Kritikët kundërshtojnë përjashtimin, duke argumentuar se të gjithë izraelitët hebrenj duhet të shërbejnë pa përjashtim. Çështja është intensifikuar që nga fillimi i luftës në Gaza më 7 tetor, në të cilën janë vrarë 254 ushtarë.
Një ish-këshilltar i udhëheqësit të Shasit, Ariyeh Deri, Barak Seri, i tha radios publike izraelite se “partitë Haredi janë tronditur që nga momenti i vendimit”.
“Ata u habitën nga vendimi se financimi do të ndalet këtë të hënë. Akuzat po fluturojnë në të gjitha drejtimet, te Likud [partia që drejton qeverinë], te [Kryeministri Benjamin] Netanyahu, te qeveria plotësisht e djathtë, në përfaqësuesit e tyre… Kjo është situata më e keqe në të cilën kanë qenë ndonjëherë Hareditë”. /vizionplus.tv
