Është momenti i OKB-së. Për gjysmë shekulli, “Pallati i Qelqtë” në Nju Jork është akuzuar si burokratik dhe i pafuqishëm: i paaftë për të parandaluar apo ndaluar konfliktet. Një rregull që duket i konfirmuar nga lufta në Ukrainë.
Një diktator i mbyllur në një bunker që përgatiti dhe më pas nisi një sulm kundër një vendi sovran në kundërshtim me të gjitha ligjet ndërkombëtare dhe angazhimet e OKB-së të nënshkruara edhe nga Rusia.
Të shurdhër ndaj përpjekjeve të ndërmjetësimit që pasuan njëra-tjetrën përpara pushtimit, gjithçka kaloi në baza dypalëshe nga Macron dhe udhëheqës të tjerë.
Rezoluta që dënon Këshillin e Sigurimit, e vetmja ligjërisht e detyrueshme, më pas u pengua në mënyrë të pashmangshme nga vetoja ruse.
Këtë herë, megjithatë, skenari i zakonshëm, dëshpërues është tronditur nga një rebelim i shumicës së vendeve të botës që kanë ndërmarrë një nismë thuajse të paprecedentë (e fundit daton 40 vjet më parë): të thërrasë një seancë urgjente të Asamblesë së Përgjithshme, ku nuk ka të drejtë vetoje, të dënojë agresionin e Moskës me solemnitetin më të madh të mundshëm dhe të kërkojë tërheqjen e menjëhershme dhe totale të trupave ruse.
Nuk do të ndodhë sigurisht dhe rezolutat e asamblesë nuk janë të detyrueshme, por nëse është e vërtetë se në konfliktet e epokës moderne komunikimi dhe presioni psikologjik janë pothuajse po aq të rëndësishëm sa veprimi i armëve, dënimi erdhi nga 141 vende nga 193 pjesëmarrëse, me vetëm dy vasalë të Kremlinit (Bjellorusia dhe Siria) dhe dy copëza (Koreja e Veriut dhe Eritrea) të rreshtuar me Putinin, por që është i rëndësishëm nga të paktën tre këndvështrime.
Në radhë të parë, ajo i detyroi vendet që janë të pasigurta ose të tunduara të kamuflohen nga oportunizmi, të dalin në shesh. Shumë e kanë bërë me guxim dhe kjo, nëse nuk ka pasoja në Ukrainë, mund të ketë ndikim edhe në tabelat e tjera të shahut.
Ndoshta rezultati më i rëndësishëm është dënimi i Rusisë nga Serbia. Beogradi është një aleat i Moskës dhe nuk është mister që, pas Ukrainës, Kremlini do të donte ta sillte konfliktin në zemër të Evropës duke përdorur serbët e Bosnjës. Dënimi serb heq skenarët më të keq dhe konfirmon atraktivitetin e një Bashkimi Evropian ende të çalë. Dhe dy vende të tjera lindore në kufijtë e perandorisë që Putini do të donte të rindërtonte, Gjeorgjia dhe Moldavia, kërkuan anëtarësimin në BE.
Lajm i mirë edhe nga Lindja e Mesme: abstenimi i Emirateve në mocionin e Këshillit të Sigurimit dhe refuzimi i Turqisë, një anëtare e NATO-s, për të aplikuar sanksione kundër Moskës (ndërsa ndihmon Ukrainën), kishte krijuar frikë nga dezertimet në botën arabe dhe gjithashtu ai i Izraelit që ka mbajtur gjithmonë një kanal të hapur me Moskën (ndoshta duke synuar të ketë një rol ndërmjetësues).
Shqetësimet tregtare dhe ushqimore mund të peshojnë, duke pasur parasysh se e gjithë Lindja e Mesme varet nga Ukraina për pjesën më të madhe të furnizimeve të saj me drithëra (70% Egjipt, 78% Turqi).
Megjithatë, vendet e kësaj zone të madhe e kanë dënuar Rusinë në bllok, duke përfshirë ato, si Libia dhe vetë Egjipti, mbi të cilat Moska ka një ndikim të fortë (përjashtimet e vetme janë abstenimet e Algjerisë dhe Sudanit). Edhe kontinenti amerikan është kompakt me abstenimin e vetëm të Bolivisë në Jug, ndërsa në qendër ishin Kuba, Nikaragua dhe Salvadori që nuk e dënuan Moskën.
Një element i dytë ka të bëjë me vlerën, sado domethënëse, të abstenimeve, të kufizuara numerikisht, por që ka të bëjë me shumë vende të mëdha: jo vetëm superfuqinë kineze dhe Indinë, demokracinë më të madhe në botë, por edhe Pakistanin, Vietnamin, Iranin, Afrikën e Jugut.
Në përgjithësi, kjo është rreth gjysma e popullsisë së botës. Edhe kjo duhet të na shtyjë të rivlerësojmë OKB-në: sigurisht që është e nevojshme të vendoset, por së pari duhet të dialogohet dhe të kuptohet se çfarë po ndodh në botë.
Evropa dhe Shtetet e Bashkuara në “Pallatin e Qelqtë” përballen me një realitet – zbehjen e ndikimit të Perëndimit, i cili po humbet qendrën e tij ekonomike – shpesh i injoruar në debatin politik të demokracive tona.
Krahasimet janë gjithashtu të dobishme për matjen e distancave reale midis vendeve. Për të kuptuar, për shembull, nga fjalët e turpshme të ambasadorit kinez për të justifikuar abstenimin (“konsultimet e pamjaftueshme me palët e interesuara”) se Pekini është shumë i mërzitur nga sulmi i Putinit.
Më në fund, vota e OKB-së legjitimon ndihmën, përfshirë ndihmën ushtarake, që SHBA-ja, por gjithnjë e më shumë, edhe Evropa, i japin Ukrainës.
Me vendet jo në NATO – Suedia dhe Finlanda – që gjithashtu dërgojnë armë tek Zelensky. Pa një përpjekje kaq të madhe për të izoluar Putinin, ata nuk do ta kishin bërë këtë./ SI
