“Ne nuk synojmë të bëhemi lider botëror,” tha ministri i jashtëm i Hungarisë në Pekin tetorin e kaluar, në lidhje me planet ambicioze të vendit të tij për prodhimin e baterive të automjeteve elektrike, “sepse lider botëror është Kina”.
Kina prodhon 79% të kapacitetit global të prodhimit të baterive litium-jon, përpara SHBA-së me 6%. Hungaria është tani e treta me 4% dhe synon së shpejti të kapërcejë amerikanët, shpjegoi Peter Szijjarto, gjatë vizitës së tij në Kinë.
Me 36 fabrika të ndërtuara tashmë, në ndërtim apo të planifikuara, fjalët e tij nuk ishin mburrje boshe, shkruan BBC.
Qeveria Fidesz e Viktor Orban ka trumbetuar “hapjen e saj drejt Lindjes”.
Kur bëhet fjalë për mbajtjen e lidhjeve të forta ekonomike me Rusinë, Budapesti tërheq kritika të konsiderueshme.
Më të rëndësishme në aspektin ekonomik janë lidhjet në rritje me Kinën dhe Korenë e Jugut.
Deri në këtë verë, do të ketë 17 fluturime në javë midis Budapestit dhe qyteteve kineze. Në vitin 2023, Kina u bë investitori i vetëm më i madh në Hungari me 10.7 miliardë euro.
Prodhuesi më i madh në botë i baterive ka një bazë të madhe në Hungarinë lindore.
Kaloni pranë kantierit të ndërtimit të fabrikës së re, tërësisht elektrike të BMW në Debrecen dhe do të gjeni një prodhues tjetër kinez të baterive, Eve Energy.
Ndërkohë, buldozerët në Hungarinë jugore po zhveshin tokën mbi një sipërfaqe prej 300 hektarësh për ta përgatitur atë për një “gigafabrikë” kineze për makinat elektrike BYD.
Fabrikat koreano-jugore dhe japoneze kanë filluar tashmë prodhimin e baterive ose komponentëve të baterive këtu.
“Hungaria është në qendër të Evropës dhe në afërsi të lojtarëve më të mëdhenj industrialë në industrinë e automobilave,” thotë Noemi Sidlo nga divizioni hungarez i CATL.
Ishte një destinacion i dukshëm dhe qeveritë lokale dhe kombëtare ishin të etur për të ndihmuar, shpjegoi ajo.
Qeveria Fidesz e zotit Orban është përkulur për të tërhequr investime kineze, duke premtuar 800 milionë euro në stimuj tatimorë dhe mbështetje infrastrukturore për të arritur marrëveshjen, më shumë se 10% e investimit prej 7.3 miliardë eurosh.
Shtojini këtij investimi kinez një hekurudhë me shpejtësi të lartë që synon të lidhë Evropën Qendrore me portet e Selanikut dhe Pireut dhe entuziazmi i Budapestit për investimet kineze është edhe më i qartë.
Ndjenja duket se është e ndërsjellë. Kur presidenti kinez Xi Jinping të vijë në Evropë në maj, ai do të vizitojë vetëm tre vende, Francën, Serbinë dhe Hungarinë.
Çfarë mund të shkojë ende keq për planet e Viktor Orban?
Përkundrazi shumë, thonë kritikët e tij. Protestat mjedisore kundër numrit të fabrikave po rriten, pavarësisht nga heshtja pothuajse në mediat e kontrolluara nga Fidesz për problemet e mundshme.
Kryetari i bashkisë së Debrecen, Laszlo Papp, ka refuzuar të flasë me BBC.
Emailet e përsëritura drejtuar ministrisë së jashtme dhe Agjencisë Hungareze të Nxitjes së Investimeve kanë mbetur pa përgjigje.
Kundërshtarët ankohen se nuk ka asnjë mënyrë për të sfiduar projektet në nivel lokal, sepse atyre u është dhënë statusi i “interesit të zgjeruar kombëtar”.
Në jug të Debrecen shtrihet fshati i bukur i Mikepercs i cili është bërë gjithnjë e më i zbehtë nga kantieret e ndërtimit.
“Asnjë nga ne nuk është kundër makinave të gjelbra,” thotë aktivistja lokale Eva Kozma, “por është tepër e padrejtë që ata ndërtuan një fabrikë kaq të madhe këtu, pa pyetur banorët vendas.”
Ajo tregon për problemet mjedisore të shkaktuara nga fabrikat e baterive diku tjetër në Hungari: “Kjo nuk është një e ardhme e gjelbër nëse të gjithë këtu sëmuren nga kanceri, vetëm sepse në qytete të tjera njerëzit që janë më me fat se ne mund të lëvizin me makinat e tyre të bukura jeshile.”
Noemi Sidlo nga CATL këmbëngul se frika e saj është e pabazuar.
Furnizimi me ujë është gjithashtu një dhimbje koke e madhe në Debrecen.
I ndodhur në rrafshinën e Madhe Hungareze, reshjet janë në rënie, furnizimet me ujë nëntokësor janë varfëruar dhe planet e qeverisë deri më tani kanë qenë të pakta për të pasur më shumë ujëra që rrjedhin nëpër lumenjtë Danub dhe Tisza.
Një shqetësim tjetër mes kritikëve është se puna e lirë, toka e lirë dhe stimujt bujarë të qeverisë do ta kthejnë Hungarinë në një “shtet-shërbëtor” të kompanive kineze dhe të Azisë Juglindore.
Qeveria pranon se ekziston rreziku që pagat të mbahen të ulëta dhe të ndikohet kërkimi dhe zhvillimi vendas.
